Thellë në një pyll të dendësuar të Rumanisë, arkeologët kanë zbuluar mbetjet e një fortesë masive që ka qëndruar e fshehur për mijëra vjet. Falë teknologjisë moderne, kjo strukturë e lashtë e ndërtuar rreth 5,000 vjet më parë po ndryshon mënyrën se si ne kuptojmë nivelin e zhvillimit të shoqërive të hershme.
Si u zbulua fortesëa e lashtë?
Zbulimi u bë në qarkun Neamț të Rumanisë dhe daton në periudhën e kalimit nga epoka neolitike në epokën e bronzit. Deri më tani, kjo periudhë ishte parë si më primitive në rajon, por zbulimi i një vendbanimi kaq kompleks hedh dritë mbi një shoqëri që ishte shumë më e organizuar sesa mendohej.
Sekreti qëndron në përdorimin e teknologjisë LiDAR — një sistem skanimi me impulse lazer që depërton përmes bimësisë dhe nxjerr në pah format e terrenit të fshehura nën tokë. Kjo teknologji bëri të mundur identifikimin e strukturave mbrojtëse masive dhe planifikimit të ndërlikuar të fortesës.
Sipas arkeologut Vasile Diaconu nga Komplekset Muzelor të Qarkut Neamț, “fortesa është ndërtuar mbi një kodër me hendeqe të mëdha dhe argjinatura prej dheu që kërkonin shumë punë njerëzore.”
Hendeqet e gjata disa qindra metra dhe pozita gjeografike strategjike tregonin për një shoqëri të organizuar mirë, që dinte të mbronte veten dhe të kontrollonte territorin përreth.
Kjo është dëshmi se njerëzit e asaj kohe nuk ishin thjesht bujq e gjahtarë, por edhe ndërtues të sofistikuar dhe strategë ushtarakë.
Bashkëpunimi që bëri të mundur zbulimin
Ky zbulim u arrit falë bashkëpunimit mes disa institucioneve shkencore dhe teknologjike: Geocad Services, Geo Edu Lab dhe Instituti Kombëtar për Kërkime në Fizikën e Tokës. Një nga figurat kyçe ishte Vlad Dulgheriu, ish-student i Diaconut dhe ekspert në teknologjinë LiDAR.
Ky bashkëpunim mes dijes historike dhe inovacionit teknologjik e tregoi edhe një herë se arkeologjia moderne nuk mund të ecë përpara pa integrimin e teknologjive të reja.
Çfarë na mëson kjo për të kaluarën?
Ky vendbanim antik tregon se qytetërimet e hershme në rajonin e Ballkanit ishin shumë më të përparuara se sa është menduar më parë. Ato kishin njohuri të thella për ndërtimin, organizimin dhe mbrojtjen – një dëshmi që njerëzimi ka qenë gjithmonë në kërkim të rendit dhe zhvillimit.
Zbulime të tilla jo vetëm që pasurojnë të kuptuarit tonë për të kaluarën, por na tregojnë se sa shumë histori ende qëndron e fshehur nën tokë — duke pritur të zbulohet nga syri i teknologjisë moderne. /Inteligjenca n’3D