Në një paraqitje të veçantë për “Inteligjenca n’3D”, astrofizikani Jahja Koka tregoi historinë e Alan Turing – njeriut që vuri themelet e teknologjisë digjitale moderne. Përmes shembujve konkretë, ai shpjegon sesi lindi kompjuteri dhe çfarë e lidh atë me inteligjencën artificiale.
Duke folur për fillesat e teknologjisë moderne, Koka tregoi se gjithçka nisi me kompjuterin digjital – një makinë e bazuar në lëvizjen e elektronëve – që më vonë do të shndërrohej në një “makinë të mençur”. Ai tregoi se kjo histori fillon me punën gjeniale të Alan Turing gjatë Luftës së Dytë Botërore.
“Pra, ku ka filluar teknologjia digjitale, që është domethënë edhe makinë e cila më vonë do të bëhet edhe makinë e mençur… këtë e ka filluar historikisht një farë Alan Turing, i cili gjatë Luftës së Dytë Botërore… zgjidhi problemin e dekodimit të komunikimeve gjermane me ndihmën e një procesori të bazuar në qarqe elektronike”, shpjegon Koka.
Ai tregoi se mënyra si funksiononte kompjuteri i Turing ishte përmes qarqeve të thjeshta që hapeshin dhe mbylleshin automatikisht. Kjo strukturë fizike (hardueri) kombinonte elementet elektronikë me kodin binar për të realizuar përpunimin e informacionit – pra bazën e softuerit.
“Pra, qarqe të atilla te kompjuteri i Alanit ishin aq sa me e mbushë pothuajse një dhomë… dhe me atë arriti të bënte përpunimin matematikor që ishte e pamundur të bëhet në mënyrë tjetër… dhe kështu zhvillohet kompjuteri i bazuar në elektrone, përkatësisht, teknologjia dixhitale”, shton ai.
Sipas Kokës, thelbi i funksionimit të kompjuterit qëndron në ndërthurjen e harduerit dhe softuerit, ku informacioni organizohet sipas sistemit binar (zero dhe një) dhe inkodohet për t’u kuptuar nga makina.
“Kjo është puna e kompjuterit… ekzistojnë nivele të ndryshme, derisa arrihet edhe niveli që pikërisht me anë të atyre strukturave… makina të jetë e vetëmjaftueshme dhe të mendojë… por edhe të zgjidhë probleme dhe të bëhet e mençur… kjo është çështja e inteligjencës e bazuar në procesin dixhital”, sqaron Koka.
Deklaratën e plotë të astrofizikanit Jahja Koka në Inteligjenca n’3D, e gjeni në videon më poshtë:
