Pas fitoreve të njëpasnjëshme në Lindjen e Mesme, Aleksandri i Madh mbërriti në Egjipt në vitin 331 p.e.s. Popullsia vendase, e lodhur nga sundimi persian, e priti si çlirimtar. Në këtë moment historik, Aleksandri vendosi të krijonte një qytet të ri — një simbol të vizionit të tij për një botë të bashkuar — të cilit do t’i linte emrin e vet: Aleksandria.
Një vend strategjik me përmasa të mëdha
Aleksandri zgjodhi një gadishull midis Detit Mesdhe dhe liqenit Mareotida, pranë deltës së Nilit — një pozicion ideal për kontrollin e rrugëve tregtare dhe eksportit të grurit egjiptian. Ky rajon ofronte gjithashtu kushte të favorshme klimatike dhe ajër të pastër për banim.
Afërsia me vendbanime si Naukrati dhe Ra-Kedet — me lidhje tregtare me botën greke — i jepte zgjedhjes së tij edhe një bazë kulturore. Prania e ishullit të Farit, i përmendur në “Odisenë” e Homerit dhe legjendat për Helenën e Trojës, i jepnin projektit një përmasë mitologjike tërheqëse.
Ritet e themelimit dhe oguret pozitive
Në përputhje me traditat greke, Aleksandri mori pjesë në ceremoninë e themelimit, ku sakrificat fetare dhe vendosja e kufijve me miell simbolizonin fillimin e qytetit të ri. Legjendat tregojnë se zogjtë që hëngrën miellin u interpretuan si ogur i begatisë së ardhshme të qytetit.
Ky akt nuk ishte vetëm simbolik — ishte politik dhe kulturor. Themelimi i qyteteve për grekët kishte domethënie hyjnore, dhe Aleksandri e përdori këtë për të lënë pas një trashëgimi të pavdekshme.
Aleksandria: Porti i pasurisë dhe prestigjit
Për shkak të pozitës së saj gjeografike, Aleksandria u kthye shpejt në një ndër portet më të rëndësishme të Mesdheut. Ajo kontrollonte eksportin e grurit dhe ishte nyje lidhëse mes Lindjes dhe Perëndimit.
Ndërtimi i Eptastadios, një urë që bashkonte ishullin e Farit me tokën, e ndau portin në dy zona: një për qëllime tregtare dhe një për qëllime ushtarake. Mbi këtë bazë u ndërtua Fari i Aleksandrisë, një nga Shtatë Mrekullitë e Botës së Lashtë, i cili drejtonte anijet dhe demonstronte fuqinë teknologjike dhe politike të qytetit.
Qendra e diturisë dhe kulturës së lashtë
Në periudhën e mbretërimit të Ptolemeut, Aleksandria u shndërrua në një nga qendrat më të mëdha kulturore dhe shkencore të botës antike. Biblioteka e Aleksandrisë, e krijuar nga dinastia Ptolemeike, mblodhi qindra mijëra dorëshkrime nga e gjithë bota, duke përfaqësuar një përpjekje të jashtëzakonshme për ruajtjen dhe zgjerimin e njohurive.
Krahas saj, Museioni shërbeu si një akademi ku studiues nga astronomia, matematika dhe mjekësia shkëmbenin ide dhe bënin kërkime. Ptolemeu I dhe pasardhësit e tij ofruan fonde dhe kushte për tërheqjen e mendjeve më të ndritura të kohës.
Po ashtu, Serapeumi — tempulli i perëndisë greko-egjiptiane Serapis — u krijua për të unifikuar fetë dhe kulturat. Ky institucion përfaqësonte një bashkëjetesë të re mes grekëve dhe egjiptianëve.
Aleksandria ishte më shumë se një qytet — ajo ishte vizioni i Aleksandrit për një botë të bashkuar. Një qendër ekonomike, një simbol kulture dhe një urë mes Lindjes dhe Perëndimit. Trashëgimia e këtij qyteti jeton ende, si një testament i ambicieve të një prej figurave më të mëdha të historisë./Inteligjenca n’3D
